Η ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΑΚΗ ΓΕΡΟΥΣΙΑ [Στεμνίτσα 26.05.1821]

*ομιλία του καθηγητή κυρίου Ιωάννη Γκιώνη που εκφώνησε στην επέτειο του εορτασμού της Α΄ Πελοποννησιακής Γερουσίας στη Στεμνίτσα, τον Ιούνιο του 2012. 

Σεβασμιότατε,

Άγιοι Πατέρες,

Κύριε Δήμαρχε Γορτυνίας Γιάννη Γιαννόπουλε,

Κύριε Βουλευτά Αντρέα Λικουρέντζο

Κύριοι Δήμαρχοι, Ιλίου κύριε Νίκο Ζενέτο,

Κύριοι Εκπρόσωποι Πολιτικών, Στρατιωτικών και Αρχών Ασφαλείας,

Κύριοι Αντιδήμαρχοι , Δημοτικοί Σύμβουλοι και Πρόεδροι Τοπικών Συμβουλίων,

Κύριοι Εκπρόσωποι Συλλόγων, Φορέων και Μέσων Επικοινωνίας,

Εκλεκτή Ομήγυρις,

Αισθάνομαι συγκίνηση, για τη μεγάλη τιμή που μου προσγίνεται να μιλώ ενώπιον ενός τόσο εκλεκτού ακροατηρίου. Και ευχαριστώ γι’ αυτό, τους επιφανείς Στεμνιτσιώτες, κύριο Αθανάσιο Ροϊλό, Πρόεδρο του Πατριωτικού Συνδέσμου Τρικολώνων και κύριο Ντίνο Σαρακινιώτη, Αντιπρόεδρο του Συνδέσμου, με περγαμηνές στους τομείς της Παράδοσης και του Πολιτισμού, και όχι μόνο.

Η σημερινή παρουσία μας εδώ, στον καθαγιασμένο αυτόν τόπο, αποσκοπεί στην απόδοση τιμών σε όλους εκείνους, που, μέσα από εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες, αγωνίστηκαν με όλες τους τις δυνάμεις να απελευθερώσουν τη δούλη Πατρίδα.

Ήσαν επικά τα πολεμικά γεγονότα, στα οποία οι επαναστάτες μετείχαν με προοδευτική γενναιότητα. Κολοκοτρωναίοι και Ανδρούτσοι αντιμετώπισαν στα πεδία των μαχών τους ανελέητους και αγέρωχους πολέμιους, με νικηφόρα αποτελέσματα. Οι περιλάλητες νίκες στο Λεβίδι, στο Βαλτέτσι, στα Δολιανά, στα Βέρβαινα και στη Γραβιά, είχαν λειτουργήσει λυτρωτικά στην ψυχολογία των επαναστατών.  Ο βασανιστικός θάνατος του Διάκου και ο απαγχονισμός του Γρηγορίου του Ε΄, χαλύβδωσαν τη θέληση των επαναστατών για τον υπερπάντων αγώνα.

Υπήρχαν όμως, και άλλες σοβαρές ανάγκες, που αφορούσαν τη στρατολογία και την προμήθεια τροφών και πολεμοφοδίων για τους Επαναστάτες. Αρχικά, συγκροτήθηκαν τοπικές εφορείες για να αντιμετωπιστεί αυτή η αναγκαιότητα.

Διαπιστώθηκε όμως, νωρίς η ανάγκη ύπαρξης ενός έγκυρου πολιτικού Διοικητικού οργάνου, ικανού να στηρίξει αποτελεσματικά τους αγωνιζόμενους. Ένα όργανο με αρμοδιότητες ευρύτερες και με εκτενέστερη εδαφική επιρροή. Έτσι, με πρωτοβουλία της Μεσσηνιακής Συγκλήτου, οργανώθηκε Συνέλευση των Πελοποννησίων στην Ιερά Μονή του Αγίου Νικολάου, στις Καλτεζές, κοντά στην Τρίπολη.

Στη Συνέλευση αυτή, έλαβαν μέρος τριάντα επτά (37), κατ’ άλλους τριάντα τέσσερεις (34), αντιπρόσωποι, οι οποίοι, μετά από συζητήσεις κατέληξαν στην συγκρότηση επταμελούς Διοικητικής Επιτροπής, για τη Διεύθυνση και τον συντονισμό του αγώνα.

«[…]συνηθροίσθημεν επί τούτου οι υπογεγραμμένοι από μέρους των επαρχιών μας, έχοντες την γνώμην και όλων των απόντων, εκλέξαντες τους φιλογενεστάτους Κυρίους, τον τε Άγιον Βρυσθένης Θεοδώρητον, Σωτήριον Χαραλάμπου, Αθανάσιον Κανακάρην, Αναγνώστην Παπαγιαννόπουλον, Θεοχαράκην Ρέντην και Νικ.Πονηρόπουλον, καθ’ υπακοήν και συγκατάνευσιν και αυτών εις την κοινήν ημών ταύτην  πρότασιν, τους διορίζομεν δια να περευρίσκονται του ενδοξοτάτου κοινού Αρχιστρατήγου μας Π. Μαυρομιχάλη…»

Και καταλήγει η απόφαση της Συνέλευσης:

«[…] από το μέρος ημών και όλων των απόντων υπακοής και άνευ τινός ανθιστάσεως, προφασιολογίας και αναβολής, της εξακολουθίας και ενεργείας των νευμάτων και διαταγών των, ελάβομεν αμφότερα τα μέρη τον προσήκοντα όρκον, ενώπιον του Υψίστου Θεού, εν βάσει συνειδότως και της τιμής μας. Και ούτως επεδόθη αυτοίς το παρόν ενυπόγραφον αποδεικτικόν και κυρωτικόν γράμμα μας». 1821 Μαΐου 26

Πρόεδρος της Διοικητικής αυτής Επιτροπής, που ονομάστηκε Πελοποννησιακή Γερουσία, ανέλαβε ο εκ Μάνης ορμώμενος, Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης και Γραμματέας, ο Στεμνιτσιώτης Ρήγας Παλαμήδης.

Ο Γορτύνιος ιστορικός συγγραφέας, Χρ.Στασινόπουλος, στο ενδιαφέρον βιβλίο του «Λεξικόν της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821», αποδίδει και σε άλλα κίνητρα τη συγκρότηση Συνελεύσεως στις Καλτεζές και τη συνακόλουθη εσπευσμένη ίδρυση της Πελοποννησιακής Γερουσίας.

Θεωρεί ότι ο Μαυρομιχάλης και οι άλλοι σύνεδροι στόχευαν να διαμορφώσουν καταστάσεις και να έχουν τον πρώτο λόγο στις εξελίξεις, πριν να φτάσει στην περιοχή ο Δημήτριος Υψηλάντης, ο οποίος αναμενόταν και δεν καθυστέρησε η έλευσή του. Ο Δημήτριος Υψηλάντης, αδελφός του Γενικού Αρχηγού Αλ. Υψηλάντη, ήταν από τους πλέον έντιμους και ανιδιοτελείς πατριώτες. Αναφέρω σημειολογικά, ότι το 1829 τελείωσε με τη μάχη της Πέτρας, Βοιωτίας τον αγώνα, που άρχισε ο αδερφός του τον Φεβρουάριο του 1821.

Ένας άλλος ιστορικός, ο Μ. Οικονόμου στα «Ιστορικά της Ελληνικής Παλιγγενεσίας», παρουσιάζει Ιεράρχες, ως ο Π.Π. Γερμανός και Προεστούς, ως ο Ζαΐμης, ο Λόντος, ο Σισίνης και ο Νοταράς, αντίθετους στην πρόταση σύγκλησης Συνελεύσεως στις Καλτεζές και γι’ αυτό δεν μετείχαν. Ο Ίδιος, όμως, εκφράζεται θετικά για το έργο της Γερουσίας. Γράφει δε κατά λέξη:

«Καίτοι δε της ρηθείσης Γερουσίας, μυκτηρισθείσης ως αυτοχειροτονήτου δια τον τρόπον της συστάσεώς της και πλάγιον των σκοπών της, μη αρεσάσης και μη εισακουομένης, εφημίσθη μ’ όλον τούτο και ηκούσθη ότι οπωσδήποτε εσχηματίσθη γενική της Αρχή εν Πελοποννήσω, ονομασθείσα «Γερουσία της Πελοποννήσου», όπερ πολύ ωφέλησεν ηθικώς και ως καλόν εξετιμήθη έπειτα το πράγμα εν γένει».

Στη Γερουσία δόθηκε από τη Συνέλευση ευρύτατη εξουσία. Ωστόσο, υπήρχε τοπικός και χρονικός περιορισμός. Αρμοδιότητα είχε μόνο για τις υποθέσεις της Πελοποννήσου και για το χρονικό διάστημα, που θα μεσολαβούσε ως την απελευθέρωση της πολιορκημένης, από τον Κολοκοτρώνη, Τριπόλεως.

Είναι πρέπον να τονιστεί η φιλοπατρία των Γερουσιαστών αυτών, η εργατικότητα, η επαγρύπνηση και η ανιδιοτέλειά τους. Επιδόθηκαν με αυταπάρνηση στο έργο που επωμίσθηκαν. Εδώ, στη Στεμνίτσα, που ορίστηκε ως έδρα τους, εξέδωσαν τα πρώτα έγγραφα Δημοσίου Δικαίου. Εδώ, στην πρώτη πρωτεύουσα της Ελλάδος, έστω και για περιορισμένο χρονικό διάστημα, χτυπούσε η καρδιά του αγωνιζόμενου λαού, της μαχόμενης Ελλάδος, που προσπαθούσε να βρει το βηματισμό της, ύστερα από αιώνες ταπείνωσης και δουλείας. Επιβάλλεται να ειπωθεί ότι όσο και αν η Γερουσία είχε περιορισμένη τοπική αρμοδιότητα τα κλιμάκια των φιλικών, που δραστηριοποιούνταν σε όλες τις επαναστατημένες περιοχές, ήσαν οι συνδετικοί κρίκοι, που διευκόλυναν την επικοινωνία και τη συνεργασία όλων.

Σε αυτή την προικισμένη από τη φύση και την ανθρώπινη οξύνοια και δραστηριότητα περιοχή, εγκαταστάθηκαν οι Γερουσιαστές, προνοώντας για όλα τα ζητήματα. Στις 30 Μαΐου με εγκύκλιο καθόριζαν την οργάνωση της περιφερειακής Διοίκησης της Πελοποννήσου. Επίσης, με ίδια ημερομηνία, έστειλαν άλλη εγκύκλιο που αφορούσε την επιστράτευση «πάντων των δυναμένων να φέρουν όπλα». Εδώ, όπου έζησε και ο Γέρος του Μωριά και γεννήθηκε και ο γιος του, ο Γενναίος Πρωθυπουργός της Ελλάδας κατά την έξωση του Όθωνα, άνδρες συνετοί και ανιδιοτελείς, ανέλαβαν πρόθυμα να υπηρετήσουν, πάνω από όλα, το γενικό συμφέρον.

Σεβασμιότατε,

Κυρίες και Κύριοι,

Είμαι σίγουρος ότι οι ιερές σκιές των ελευθερωτών, μας υπερίπτανται του χώρου και αγάλλονται για την απόδοση φόρου τιμής, για την μεγάλη τους προσφορά. Απαιτούν όμως, από όλους εμάς, και κυρίως από τους ηγέτες μας, να μην πετάξουμε «τα Άγια τοις κυσί». Ζητούν να μιμηθούμε τα καλά τους έργα και όχι εκείνα που τους είχαν οδηγήσει και αυτούς ένα βήμα προ της καταστροφής.

Σήμερα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, οφείλουμε να παραδειγματιστούμε από την ιστορία μας και να προστατευτούμε ως λαός από τους κινδύνους, οι οποίοι μας απειλούν, με πιο επικίνδυνο εχθρό, τον ίδιο μας τον εαυτό, που περιχαρακώνεται στη δική του υποκειμενική αλήθεια, περιφρονώντας τους άλλους. Μόνο αν στη θέση του «Εγώ» τοποθετήσουμε το «Εμείς», όπως συνιστούσε ο αγράμματος, αλλά σοφός πατριώτης, Στρατηγός Μακρυγιάννης, υπάρχει ελπίδα σωτηρίας.

Σεβασμιότατε, προσευχηθείτε για τον λαό και την Πατρίδα.

Στεμνίτσα, 10 Ιουνίου 2012

      Ιωάννης Διον. Γκιώνης


_______________________

* Ομιλία  του τ. Εκπαιδευτικού, προϊστάμενου Β’ Βάθμιας Εκπαίδευσης Γ΄Αθήνας και Αντιδήμαρχο Παιδείας Δήμου Ιλίου, Ιωάννη Διον. Γκιώνη, στη Μονή Χρυσοπηγής (Στεμνίτσα), για την Πελοποννησιακή Γερουσία

[26^η Μαΐου 1821] – 10.06 2012